น้ำตกทีลอซู ความมหัศจรรย์หนึ่งในเก้าตะวัน
นักท่องเที่ยว ที่นิยมป่าเขาลำเนาไพรคงคุ้นเคยกับชื่อเสียงของ น้ำตกทีลอซู เป็นอย่างดี เพราะเป็นน้ำตกที่มีขนาดใหญ่ที่สุดในประเทศไทย และได้รับการยกย่องให้มีความสวยงามที่สุดในเอเชียอาคเนย์ อีกทั้งการท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย ตามโครงการมหัศจรรย์เมืองไทย 12 เดือน 7 ดาว 9 ตะวัน ได้กำหนดให้ น้ำตกทีลอซูเป็นหนึ่งในเก้าตะวัน โดยมีจุดเด่นคือ “มหัศจรรย์รุ้งกินน้ำที่น้ำตกทีลอซู”
ซึ่งได้รับการยกย่องว่าเป็นน้ำตกที่มีความสวยงามในระดับโลก ชื่อน้ำตก “ทีลอซู” นั้น เป็นคำเรียกในภาษาปะกากะญอ หรือภาษากะเหรี่ยง มีความหมายว่า น้ำตก โดยคำว่า “ที” มีความหมายว่า น้ำ “ลอ” มีความหมายว่า ไหล “ซู” มีความหมายว่า การไหลมาของน้ำอย่างแรง ซึ่งเป็นลักษณะของน้ำตก
น้ำตกทีลอซู ตั้งอยู่ในเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าอุ้มผาง อำเภออุ้มผาง จังหวัดตาก กลางป่าดงดิบที่สมบูรณ์ที่สุดแห่งหนึ่งในประเทศไทย มีลักษณะเป็นน้ำตกที่ตกจากลำห้วยกล้อท้อที่มีต้นกำเนิดจาก ดอยผะวี ทั้งสายไหลตกลงจากหน้าผาหินปูนที่กว้างกว่า 400 เมตร มีความสูงประมาณ 200 เมตร ลดหลั่นกันเป็นชั้นๆ ก่อนจะไหลลงสู่ แม่น้ำแม่กลอง ต่อไป
เนื่องจากในบริเวณนี้มีชาวเขาเผ่ากะเหรี่ยงอาศัยอยู่เป็นจำนวนมาก ซึ่งเข้ามาหาของป่า ได้ค้นพบน้ำตกแห่งนี้มาเป็นเวลานานแล้วแต่ผู้ที่ทำให้น้ำตกทีลอซูเป็นที่รู้จักนั้น เป็นการค้นพบของตำรวจตระเวนชายแดน ขณะที่ใช้เฮลิคอปเตอร์สำรวจ ป่าอุ้มผาง เพื่อเตรียมประกาศจัดตั้งอุ้มผางขึ้นเป็น เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า
น้ำตกทีลอซู มีความสวยงามแตกต่างกันไป ตามแต่ละฤดู โดยช่วงฤดูฝนจะได้เห็นถึงความยิ่งใหญ่ เพราะมีน้ำไหลลงมาอย่างแรงดูน่าเกรงขาม ซึ่งเป็นช่วงที่น้ำตกมีความกว้างที่สุดประมาณ 400 เมตร แต่ช่วงที่น้ำตกทีลอซูมีความสวยงามที่สุด ก็คือ ช่วงฤดูหนาว แม้น้ำน้อยกว่าในฤดูฝน แต่ก็สามารถเห็นการไหลของน้ำที่ลดหลั่นเป็นชั้นๆ ได้อย่างชัดเจน อีกทั้งน้ำก็มีความใสสะอาดกว่าในช่วงฤดูฝนที่น้ำหลาก
การเดินทางไปยังน้ำตกทีลอซูมีหลายเส้นทาง แต่เส้นทางที่น่าสนใจและต้องอาศัยความอดทนมากที่สุด ซึ่งเหมาะสำหรับนักนิยมไพรมากที่สุดคือ การล่องไปตามลำน้ำแม่กลองไปลงเรือที่ท่าทราย และเดินเท้าไปยังน้ำตกซึ่งใช้เวลาทั้งวัน และต้องค้างคืนในเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่อุ้มผาง 1 คืน ก่อนจะเดินทางกลับออกมาในวันรุ่งขึ้น
ตลอดระยะทางที่ล่องเรือ นักท่องไพร จะไม่รู้สึกเบื่อหน่ายแม้แต่น้อย เพราะทั้งสองฝั่งแม่น้ำมีทัศนียภาพที่สวยงามและมีสิ่งที่น่าสนใจจำนวนมาก อาทิ
ผาโหว่ มีลักษณะช่องขนาดใหญ่บนหน้าผาสูง ซึ่งเป็นปากถ้ำอีกด้านหนึ่งของถ้ำตะโคะบิ
น้ำตกทีลอจ่อ หรือ น้ำตกสายฝน มีลักษณะเป็นน้ำตกขนาดเล็กที่ตกลงมาจาก หน้าผาหินปูนที่มีหินย้อย ลงสู่ลำนำแม่กลอง ทำให้บริเวณหน้าผามีเฟิร์น มอสส์ และตะใคร่ปกคลุมอยู่จำนวนมาก โดยสร้างความสวนงามให้กับน้ำตกแห่งหนึ่งมากขึ้น และส่งเสริมให้ทัศนียภาพระหว่างการเดินทางไปสู่น้ำตกทีลอซูมีความน่าสนใจมากขึ้นไปอีก
ผาผึ้ง เป็นหน้าผาที่มีผึ้งมาทำรังเป็นจำนวนมาก
ผาเลือด มีลักษณะเป็นหน้าผาที่ยาวติดต่อกันหลายร้อยเมตร น้ำที่ไหลผ่านบริเวณนี้จะมีสีแดงแบบสนิมเหล็ก มองดูคล้ายกับเลือด สันนิษฐานว่าบริเวณนี้มีแร่ธาตุบางอย่างปะปนอยู่
ท่าทราย เป็นท่าเทียบเรือที่ล่องมาตามลำน้ำแม่กลอง เพื่อเดินเท้าหรือนั่งรถเข้าไปยังน้ำตกทีลอซูอีกทีหนึ่ง
